TARIMSAL ÜRÜNLER İÇİN  MALİYET HESAPLAMA METODOLOJİSİ VE VERİ TABANI REHBERİ

TEAE’nin 1998-99 çalışma döneminde yürütmeyi planladığı çalışmalardan biri Türkiye genelinde, önemli tarım ürünlerini kapsayan bir üretim maliyetleri veri tabanı oluşturulmasını amaçlamakta ve bu çalışmanın konuda uzmanlığı olan kuruluşlarla ortaklaşa yürütülmesi planlanmaktaydı. Bu amaçla Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü 9-10 Kasım 1998 tarihinde "Tarımsal Ürünlerin Maliyet Hesaplamalarında Yöntem Tartışması ve Ülke Genelinde Tutarlı Veri Tabanı Oluşturma Çalışmaları" konulu bir workshop düzenlemiştir. Workshop’ın amacı ülke genelinde tutarlı bir maliyet hesaplama ve veri tabanı oluşturulması için uygulanması planlanan yöntemin tartışılması ve belirlenmesiydi. 

Tarım ürünlerinin maliyet hesaplamaları, ürün çeşidine, maliyetin hangi amaçla hesaplandığına (toplam üretim maliyeti, destekleme fiyatlarının belirlenmesi vb.), kullanılan yönteme ve hesaplamayı yapan kişi veya kurumların amaçları gibi faktörlere bağlı olarak önemli farklılıklar göstermektedir. Bu toplantı kullanılan farklı maliyet hesaplama yöntemlerini tartışmaya açarak, farklı ürünler bazında ve Türkiye şartlarına (özellikle yüksek enflasyonist ortam) uygun ve ekonomik teori ile tutarlı yöntem belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu amaca ulaşılması durumunda, seçilen yöntemin ülke genelinde standart olarak uygulanması yolunda önemli bir adım atılmış olacaktır.

Türkiye’de tarım ürünlerinde maliyet hesaplanmasında değişik kişi ve kurumlarca farklı yolların izlendiği gözlenmektedir. Uygulanan yöntemler genellikle birbirine benzer görünseler de, aralarındaki küçük farklılıklar bile sonuçlar üzerinde önemli değişikliklere yol açabilmektedir. Örneğin, kullanılan faiz oranları, yapılan masrafların değerinin saptanması, müşterek (sabit) masrafların üretim faaliyetlerine dağıtılması gibi konularda önemli yaklaşım farklılıklarının olduğu dikkat çekmektedir.  Türkiye’nin içinde bulunduğu yüksek enflasyon ortamının maliyet hesaplamalarına ne ölçüde yansıtıldığı da diğer bir tartışma konusudur. Değinilen bu noktalar özellikle  çok yıllık tarımsal üretim kolları için dikkate alındığında durum daha da karmaşıklaşabilmektedir.

Tüm bu görüşler doğrultusunda  hazırlanmış olan bu çalışmanın,  bu konuda çalışan  kişi ve kuruluşlara ışık tutacağı görüşündeyiz

Yayının tamamını alabilmek için lütfen bizimle irtibata geçiniz