TÜRKIYE BUĞDAY POLITIKASININ TEORIK VE UYGULAMALI ANALIZI

Bu bildiride Türkiye buğday sektöründe destekleme fiyat politikalarının üretici ve tüketicilerin refah düzeyi üzerine olan etkileri incelenmiştir. Hükümetler sektöre taban veya destekleme fiyatı, stok alımı ve gümrük vergileri yolu ile müdahele etmektedirler.  Bu müdahalelerin ana amacı üretici gelirlerini yükseltmektir.  Ancak bu politikalar bütçeye büyük miktarlarda parasal maliyet yüklemiş ve daha verimli, dünya pazarlarında rekabet edebilir bir sektörün gelişimini sağlayacak yapısal değişiklikleri önlemiştir.  Bunun yanı sıra, buğdaya yönelik politikalar düşük proteinli buğday üretimini teşvik etmiş ve daha kaliteli ekmek ve makarnaya tüketici talebi artmasına rağmen, üreticilerin buna göre üretimi ayarlamasına da engel olmuştur. 

Bu raporda önce geçmiş ve halen uygulanmakta olan buğday politikaları özetlenmiş ve sektörün bu politikları analiz etmek üzere kavramsal bir modeli oluşturulmuştur.  Daha sonra da bu modelin ampirik sonuçları tartışılmıştır.

Çalışmanın sonuçları buğday sektöründeki tüm sübvansiyonların, belediye ekmek programı dışında, kaldırılmasının sektöre transferleri 1.1 milyar ABD doları kadar azaltacağını göstermiştir. Kamu giderlerinde azalma ve tüketici (uncu) refahında artma beklenirken, azalan transferler üretici refahında azalmaya yol açacaktır. Düşük ve iyi kalite buğday fiyatlarındaki dengesizliklerden kaynaklanan refah kaybı (57 milyon ABD doları) toplam transferlere göre azdır.  Sonuç olarak buğday programının büyük etkinsizlik yarattığı söylenemez.  Gerçek kazanç ekmeği pazar fiyatından alan tüketicelere gidecektir.  Buğday fiyatlarındaki azalmaya paralel olarak ekmeğin piyasa fiyatının 18 cent/kg azalması ve tüketici refahının yaklaşık 2 milyar dolar kadar artması beklenmektedir. 

Açıkça görüldüğü gibi, hali hazırdaki buğday programı özellikle tüketiciler için çok pahalıdır.  Serbest piyasaya doğru bir dönüşün buğday ekonomisinde önemli bir etki yapması beklenmektedir.

Yayının tamamını alabilmek için lütfen bizimle irtibata geçiniz