Çeşitli sorunlara rağmen Türkiye'nin tarımsal ürünlerinin ihracatında belirgin bir artış gözlemleniyor. Düşük döviz kuru, daralan iç pazar ve pazarlamaya verilen önem bu gelişmede pay sahibi olan etkenler arasında sayılıyor.

Türkiye tarımı gelişmelerin de zoruyla dışa daha çok açılmak ve ihracatını arttırmak doğrultusunda somut adımlar atıyor. Çukobirlik'ten Tariş'e, Fiskobirlik'ten diğer tarımsal ihracatçı birliklerine kadar geniş bir tabanda tarımsal üreticiler dış pazarları zorlamakta çabalarını arttırdıkça bunun olumlu sonuçlarını almaya da başladılar. Dünya ekonomisinin genel bir durgunluk, hatta bazı sektörlerde daralma sürecinde olmasına rağmen Türk tarımsal ürünlerine olan talebin artış göstermesi dikkati çekiyor. Bunda Türk lirasının değerinin düşmesiyle fiyatların döviz olarak ucuzlamasının yanında yeni pazarlar bulmak veya varolanlardaki pazar payını büyültmek üzere bilinçli tanıtım etkinliklerinin düzenlenmesinin de önemli rol oynadığı değerlendiriliyor. Zeytin ve zeytinyağı ihracatında Tariş'in markalaşma çalışmaları, keza Fiskobirlik'in fındığı Japonya ve Çin'de tanıtma etkinlikleri bu çerçevede başarılı örnekler olarak göze çarpıyor.

Çukobirlik'ten ihracat

Çalışmalarının semeresini alan kuruluşlar arasında Çukobirlik başı çekiyor. Çukurova Tarım ve Satış Kooperatifleri Birliği (ÇUKOBİRLİK) tarafından, geçen yıl 7 trilyon 744 milyar, bu yılın üç ayında ise 2 trilyon 447 milyar lira tutarında ihracat yapıldığı bildirildi. Çukobirlik Genel Müdürü Yakup Şahin, yaptığı açıklamada, geçen yıl İtalya, Fransa ve İspanya'ya 7 trilyon 744 milyar lira tutarında, 5 milyon 426 bin 691 metre ham ve mamul bez, İtalya, Almanya ve İsrail'e de 4 milyon 869 bin 604 kilogram telef ve linter ihracatı gerçekleştirdiklerini söyledi. Şahin, bu yılın üç aylık döneminde ise yine aynı ülkelere 2 trilyon 447 milyar lira tutarında 1 milyon 704 bin 800 metre ham ve mamul bez ile 1 milyon 852 bin 142 kilogram da telef ve linter ihracatı yaptıklarını belirtti. Şahin, "Hedefimiz bütün olumsuzluklara rağmen, ihracatımızı gelecekte daha da artırmak" dedi. Özellikle son 2 yıldır Türkiye`ye büyük çaplı işlenmiş pamuk ithalatının gerçekleştirildiğine de dikkati çeken Şahin, şunları söyledi:

"Çeşitli ülkelerde, devlet kanalıyla sübvanse edilen ve teşvik primi verilen pamuk, ülkemizdeki limanlara getirilerek, bizim maliyetlerin de altında bir fiyatla sanayiciye satılıyor. Maliyetlerimizin yüksekliği, ayrıca teşvik ve sübvanse de olmadığından bizim aynı şartlarda pamuk satabilme şansımız yok. Bu yanlış politikalar ülkemizde sonuçta, çiftçinin pamuk ekiminden soğumasına ve kaçışına neden olur. Pamuktan kaçan çiftçiyi tekrar bu ürün ekimine yönlendirmek çok zordur. Gelecekte sanayici, şu anda ucuza ithal ettiği pamuğu bu defa daha yüksek fiyatla almak zorunda kalacaktır. Yetkililerin, bu durumu gözönünde bulundurarak, pamuk ithaline 'dur' demeleri, ekim ve ihracatı teşvik etmeleri gerekir."

Kuru meyve ihracatı

İhracatın artış gösterdiği bir sektör de kuru meyveler oldu. Güneydoğu Anadolu Bölgesinden yılın 3 ayında yüzde 10 artışla, 12 milyon 120 bin dolarlık kuru meyve ihraç edildi. Geçen yılın aynı döneminde, 11 milyon 16 bin dolarlık ihracat gerçekleştirilmişti. Kuru meyvenin bölge toplam ihracatı içerisinde 2001 Ocak-Mart aylarında yüzde 8.2 olan payı, bu yılın aynı döneminde yüzde 9.6'ya yükseldi.

Merkezi Gaziantep'te bulunan Güneydoğu Anadolu Kuru Meyve ve Mamülleri İhracatçıları Birliği verilerine göre, 2002 Ocak - Mart döneminde 2 milyon 993 bin dolarlık antepfıstığı, 8 milyon 202 bin dolarlık kuru kayısı ve 925 bin dolarlık çeşitli ürün ihracatı yapıldı. Kuru meyve ürünleri ihraç edilen ülkeler arasında Fransa, İngiltere, ABD, Avustralya, Almanya, İsrail, Kanada, İtalya, Lübnan, Hindistan, Hong-Kong, Polonya ve İspanya önemli yer tuttu.

Fındık ihracatı

İhracatı artan tarımsal ürünler arasında fındık da önemli bir paya sahip. Dünya fındık üretim ve ihracatının büyük bölümünü elinde bulunduran Türkiye, 1 Eylül'de başlayan fındık ihracat sezonunun geride kalan 32 haftalık bölümünde, bu üründen 505 milyon 99 bin dolar döviz sağladı. Karadeniz Fındık ve Mamülleri İhracatçıları Birliği'nden alınan bilgiye göre, dış piyasada geçen sezon ortalama olarak kentali (100 kg) 335 dolar seviyesinde işlem gören standart naturel iç fındık, bu sezon ortalama 255 dolardan alıcı buldu.

Dış piyasada fiyatların geçen sezona göre daha düşük olması, Türk fındığına olan talebi artırdı. Yaklaşık 80 ülkeye fındık ihraç eden Türkiye, 32 haftalık dönemde 204 bin 737 ton iç fındık ihraç etti. İhracatın 163 bin 240 tonu Avrupa ülkelerine gerçekleştirildi. Geçen sezon aynı dönemde 148 bin 208 ton iç fındık ihraç edilerek, karşılığında 486 milyon 396 bin dolar döviz elde edilmişti.

Yetkililer, sezonun 31 Ağustosta tamamlanacağını, bu sezon 250 bin tonu aşkın iç fındık ihraç etmeyi hedeflediklerini belirtirken, hedefin tutturulması halinde en yüksek miktardaki fındık ihracatını yapmış olacaklarını bildirdiler.