Avrupa Birliği ülkelerinin çoğu özellikle Rusya ve Ukrayna'dan ucuz fiyata buğday ithal etmeyi tercih ediyor. Bu durumda Fransa'nın daha pahalı olan buğdayı elinde kalıyor ve stokları şişiyor. Bu da Fransız buğdayında fiyatların düşmesine yolaçıyor. Fransa da, buğday ithaline vergi koymak için daha pahalı olan Amerikan buğdayını baz alan ve ucuz doğu Avrupa buğdayının vergisiz ithaline kapıyı açık tutan AB yönetimine bozuk çalıyor.

Dünya buğday fiyatları epeydir düşük bir düzeyde seyrediyor ve bu durum geleneksel olarak tarımsal üretimleri güçlü olan ülkelerde sıkıntı yaratıyor. Avrupa Birliği bu sıkıntının yaşandığı coğrafyalar arasında yeralıyor. Batı Avrupa'nın bir numaralı tarım gücü ve buğday üreticisi olan Fransa da bunlardan biri. Fransa'nın buğday stokları son haftalarda sürekli şişiyor ve bunun sonucu olarak da Fransa'da buğday fiyatları düşüyor. Buna yolaçan son gelişme, büyük bir buğday ithalatçısı olan Mısır'ın 300 bin ton Fransız buğdayı almaktan vazgeçerek son anda ABD'den buğday ithal etmeye karar vermesi oldu. Oysa Fransız buğdayının fiyatı ton başına 13 dolar daha ucuzdu. Standart kalitede buğday Fransa'nın Rouen kentinden teslimde Ocak ayında tonu 124 eurodan işlem görüyordu. Oysa Mart sonu itibariyle aynı buğdayın fiyatı yüzde 17'lik bir düşüşle tonu 103 euroya geriledi.

Bunun tek nedeni Mısır'ın Fransa'dan buğday ithal etmekten cayması değil elbette. Fransa'nın Toprak Mahsulleri Ofisi işlevini gören Office national interfrofessionel des cereales (Onic) tarafından yapılan açıklamaya göre, 2001 - 2002 sezonu sonu itibariyle buğday stoğu daha önceki tahminlerin yüzde 13,3 üzerinde (+ 504 bin ton) bir düzeye çıkarak 4,2 milyon ton oldu. Bu rakam 2000 - 2001 dönemininkinden 50 bin ton daha fazla.

AB ile anlaşmazlık

Fransa, batı Avrupa ülkeleri arasında en çok buğday üreten ve AB ülkelerinin buğday ihtiyacının önemli bir bölümünü tek başına karşılayabilecek durumda bir ülke. Nitekim Fransa'nın 4 milyon tonu aşkın buğday stoku, AB'nin bu yıl 8 milyon tonu bulacağı öngörülen buğday ithalatının yarısına denk. Oysa Avrupa Birliği ülkeleri Fransa'dan buğday almak yerine çok daha ucuza doğu Avrupa ülkelerinden ithal etmeyi yeğliyorlar. Bu durum da Fransa'nın AB Komisyonu'na tepki göstermesine yolaçıyor.

AB Komisyonu, ithal buğdaya vergi koyarken dünya fiyat ekseni olarak Amerikan buğday fiyatını referans alıyor. Amerikan buğdayının fiyatı ise yüksek, Buna karşılık doğu Avrupa ülkelerinin buğday fiyatı çok düşük. Bu yüzden bu ülkelerden buğday ithali vergisiz olarak yapılıyor ve bunun zararını da buğdayı elinde kalan, stokları şişen Fransa görüyor.

AB'ye buğday satan Rusya ve Ukrayna gibi doğu Avrupa ülkeleri kuzey Afrika ve güney Amerika'da da Fransa'nın buğday ithalatçılarını kendilerine çekmeyi başardılar. 2001 yılında Ukrayna'nın buğday üretimi rekor bir artışla 39,7 milyon ton oldu. Buğday ihracatının ise 2002 yılında 7,7 milyon tona yükseleceği tahmin ediliyor. Oysa 2001 yılında Ukrayna'nın buğday ihracatı sadece 2 milyon ton olmuştu.

Kalite sorunu

Fransa'nın Brüksel nezdinde yaptığı girişimler ise şimdiye dek kabul görmedi. Bunun en başta gelen nedeni Fransız buğdayının AB'nin baz aldığı kalite ölçütlerine tam uymayışı. Fransa'nın stoklarındaki buğdayın çoğu AB standartlarının altında protein ve amidon içeriyor. Ancak AB içinde sorun sadece Fransa ile sınırlı değil. AB'nin bir bütün olarak hububat ihracatı 17 milyon tono geriledi. Oysa son iki yıl 26 milyon ton ve 34 milyon ton olmuştu. AB'nin hububat ihracatının gerilemesi küresel rekabetten kaynaklanıyor. Başta buğday olmak üzere hububatta dünya toplam üretimi hızlı bir artış içinde ve çoğunlukla daha düşük fiyattan satılabiliyor. Bu da maliyetlerini belli bir düzeyin altına düşüremeyen AB'li tarımsal üreticilerin aleyhine oluyor.